De tijd

We spreken met elkaar veel over tijd. In deze tijd bijvoorbeeld over de pandemie-tijd. Duik

maar eens in al onze spreekwoorden en gezegden. Veel ervaringen van mensen in vroegere tijden zijn daarin opgeslagen. Zoals bijvoorbeeld; ergens geen tijd voor hebben, of de tijd iets uit laten zieken, soms staat de tijd stil, de tijd heelt wonden en zo kan ik een tijdje doorgaan.

 

Op een congres waar ik eens was sprak een vrouw van Surinaamse afkomst. Ze was ingehuurd om het programma luchtig te onderbreken. Plotseling zij ze tegen de Nederlandse aanwezigen: “jullie hebben de klok maar wij hebben de tijd”.

Dat ben ik nooit meer vergeten omdat er een boodschap in de opmerking zit.

 

In de Griekse oudheid was men er al achter. Men kende twee goden voor ‘de tijd’.

Chronos; ‘god van de tijd’, die de uren telt en onverstoorbaar wegtikt en daarmee orde en structuur in de wereld aanbrengt, vergelijkbaar met onze gejaagde, volgepropte tijd.

En Kairos; jongste zoon van Zeus, ook wel ‘god van het geschikte moment’ genoemd.

   

Waar Chronos staat voor continuïteit, betekent Kairos een tijdelijke onderbreking ervan.

Kairos vertegenwoordigde in de klassieke oudheid al die uitzonderlijke momenten waarop het denken een andere wending kon nemen en gold daarom als machtiger en invloedrijker dan Chronos.

 

Ze vormden de twee gezichten van de tijd, die niet los of onafhankelijk van elkaar beschouwd kunnen worden.

Het gaat niet om een keuze, maar om het bewaken van een evenwicht tussen beide tijden, vandaar dat Kairos altijd een weegschaal in zijn hand houdt.                                                                                             Het begrip Kairos wijst naar het juiste ogenblik om te handelen, en de juiste maat en juiste gelegenheid voor een handeling.

Dit verschil in tijd wordt tegenwoordig moeilijk meer herkent.                                                                

 

De mensheid heeft een eeuwenlange ontwikkeling doorgemaakt. Aanvankelijk werd onze tijd enerzijds gestuurd door behoeften zoals eten, rusten en slapen en anderzijds door natuurlijke cycli zoals de zon- en maanstanden; zeg maar de ‘natuurlijke tijd’.

Tegenwoordig wordt onze tijd gestuurd door de ‘kloktijd’. Veel van onze activiteiten zijn ook een ‘race tegen de klok’ geworden. Met het gevolg dat een aanzienlijke groep mensen dit tempo niet bij kan benen. Een tempo dat aangejaagd wordt, omdat we dingen willen hebben of zo nodig doelen moeten bereiken. Vooral in het Westen wordt die kloktijd met name beheerst door materiële verlangens waar we ook zonder zouden kunnen.

Hoe is het met onze eigen weegschaal?

 

In het Nieuwe Testament lezen we dat Jezus zich vaak terugtrekt uit de drukte, uit de kloktijd? Alle bekende religies hebben aandacht voor dat goede evenwicht waar ook de Surinaamse vrouw al over sprak. Het is een bevrijdende boodschap want als we minder verlangen is er ook minder angst dat iets niet lukt.

Het geeft rust en vrede zelfs al leven we in een pandemie-tijd.

Het is alleen jammer dat het vaak een tijd duurt voordat we het doorhebben.

Verspeelde tijd?