Verdiend?

Een zinnetje waar ik vroeger op (zondags)school al een beetje kriegel van werd was de standaard-afsluiting van het gebed van juf of meester: “...Niet omdat we het verdiend hebben, maar uit genade alleen”. Je hebt toch geen hulp nodig ‘omdat je het verdiend hebt’? Als je hulp zoekt, ga je naar iemand die je kan helpen. Tegenwoordig moet ik steeds denken aan een opmerking van onze premier, die zei: “Ik heb ook nooit begrepen waarom mensen in de bijstand ook nog vakantiegeld moeten hebben”. Nee, werkloos zijn is al vakantie hebben, blijkbaar. Hulp, bijstand, krijg je niet omdat je het verdiend hebt, maar uit genade van de overheid alleen.

Het is een erg passieve kijk op de mens op deze aarde. Wij bakken er niets van, verdienen niets, en het kan alleen wat worden als God zich er mee bemoeit. En ach, dat kan ik ook weer niet echt tegenspreken: we bakken er inderdaad weinig van. Maar de bijbel spoort je dan aan om er wel iets, in elk geval méér, van te bakken. Dat is de roeping van de kerk, van de gemeente. En dat wordt er al in de allereerste verhalen van de bijbel ingeramd!

U weet dat ik geen grote vriend ben van de NBV, dus even in een nauwkeurige vertaling:

 

3  En het geschiedde, na verloop van dagen, dat Kaïn van de vrucht van de akker een gave bracht aan de HEER 4  En Abel, ook hij, bracht er een van de eerstgeborenen van zijn schapen, van hun vet. De Heer keek naar Abel en zijn offer, 5  naar Kaïn en zijn gave keek hij niet.

 

Toen werd Kaïn woedend, en hij keek naar beneden. 6  De Heer vroeg hem: ‘Waarom ben je zo kwaad, waarom kijk je naar beneden? 7  Als je goed handelt, dan kun je toch iedereen aankijken? Maar als je niet goed doet, lig je aan de deur van de zonde. Op jou is hij (=Abel) gericht, en jij kunt hem leiding geven.’ 8  Maar Kaïn sprak met Abel, zijn broer.

 

En het geschiedde, toen ze op het veld waren, dat Kaïn opstond tegen Abel, zijn broer, en hem doodde. 9  Toen vroeg de Heer: ‘Waar is Abel, je broer?’ ‘Dat weet ik niet, ‘antwoordde Kaïn. ‘Ben ik mijn broeders hoeder?’

 

In het eerste ‘geschieden’ geeft de oudste leiding aan de jongste, en is er vrede. God kan niet naar iedereen tegelijk kijken, dus kijkt hij vooral naar de jongste (net als een papa op vaderdag: het prutswerkje van de kleinste krijgt de eerste en de ruimste aandacht. De oudste neemt het de vader kwalijk, en hij kijkt hem niet meer aan. Zijn gezicht valt (Letterlijk vertaald): hij verbreekt het contact met de vader, en praat alleen nog met z’n broer. En wat geschiedt er dan?  Dan is het uit met alle vrede!

 

Eer aan God in den hoge (je gezicht moet net vallen!) betekent vrede op aarde! God liefhebben is de naaste liefhebben! Van het een komt het ander. Dat leert de bijbel van de eerste tot de laatste bladzijde. En dat is, met onze verhuizing aanstaande, wat ik Bant wil meegeven: eer aan God in de hoge is maakt dat we vrede verdienen. Dat is de roeping van de gemeente, in goede en kwade dagen. Vrede en alle goeds voor u allen!

Frans Westermann